દોસ્તો ગિલોયનો ઉપયોગ આયુર્વેદમાં એક દવા તરીકે થાય છે, જે અન્ય દવાઓની સરખામણીમાં સૌથી વધુ અસરકારક માનવામાં આવે છે. આ સાથે ગિલોયની તાસિર ગરમ હોય છે.
ગિલોયમાં ગ્લુકોસાઇડ ગિલોઇન અને ટીનોસ્પોરિન, પામરિન અને ટીનોસ્પોરિક એસિડ હોય છે. આ સિવાય તેમાં કોપર, આયર્ન, ફોસ્ફરસ, ઝિંક, કેલ્શિયમ, મેગ્નેશિયમ તેમજ એન્ટીઓક્સીડેન્ટ, એન્ટી ઈન્ફ્લેમેટરી, એન્ટી કેન્સર વગેરે જેવા તત્વો મળી આવે છે.
ગિલોયનો ઉકાળો પીવાથી રોગપ્રતિકારક શક્તિ વધે છે અને તે વિવિધ શારીરિક અને માનસિક રોગો સામે રક્ષણ આપવામાં મદદરૂપ થાય છે. ગિલોયના ઉકાળામાં નાખવામાં આવતી હળદર અને આદુ રોગપ્રતિકારક શક્તિ વધારવામાં મદદ કરે છે, જે શારીરિક શ્રમ કરતા લોકો માટે જરૂરી માનવામાં આવે છે.
ડેન્ગ્યુનો રોગ થવા પર ગિલોયના ઉકાળાનું સેવન ખૂબ જ ફાયદાકારક છે. ગિલોયનો ઉકાળો ખાવાથી પ્લેટલેટ્સ ઝડપથી વધવા લાગે છે અને ડેન્ગ્યુની સમસ્યાને ઓછી કરી શકાય છે.
આ સિવાય ગિલોયમાં સંધિવા વિરોધી ગુણ હોય છે જે સંધિવાના દર્દીઓ માટે ફાયદાકારક છે. ગિલોયનો ઉકાળો સંધિવાની સમસ્યાને દૂર કરવામાં પણ મદદરૂપ છે.
ગિલોયના રસનું સેવન બ્લડ સુગરને નિયંત્રિત કરવા માટે ખૂબ જ ફાયદાકારક છે, તેથી ઘણી વખત ડાયાબિટીસના દર્દીઓને ગિલોયનું સેવન કરવાની સલાહ આપવામાં આવે છે. આ સિવાય તાવ આવે ત્યારે પણ ગિલોયનો ઉકાળો પીવો, તેનાથી તાવ જલ્દી મટે છે.
ગીલોયનો ઉકાળો શરદી અને ઉધરસ મટાડવા માટે પણ વપરાય છે. જે લોકોને લોહીની ઉણપ હોય તેમણે ગિલોયનો ઉકાળો બનાવીને પીવો જોઈએ, તેનાથી શરીરમાં લોહીની માત્રા વધી શકે છે.
ગિલોયના ઉકાળોનું સેવન એવા લોકોએ ટાળવું જોઈએ જેમને ડાયાબિટીસની સમસ્યા ઓછી છે કારણ કે ગિલોય ડાયાબિટીસ ઘટાડે છે.
આ સિવાય સગર્ભા સ્ત્રીઓ અને નાના સ્તનપાન કરાવતા બાળકોએ ગિલોયનો ઉકાળો ન લેવો જોઈએ. જે લોકો કોઈ ખાસ રોગથી પીડિત છે, તેમણે ગિલોયનો ઉકાળો લેતા પહેલા ડૉક્ટરની સલાહ લેવી જોઈએ.
ગિલોયનો ઉકાળો બનાવવા માટે ગિલોયના પાંચ નાના ટુકડા, બે કપ પાણી, એક ચમચી હળદર, આદુનો એક નાનો ટુકડો, 6-7 તુલસીના પાન અને સ્વાદ અનુસાર ગોળ લઈ લો.
હવે તેને બનાવવા માટે સૌપ્રથમ 2 કપ પાણીને ધીમી આંચ પર એક વાસણમાં ઉકાળો. હવે પાણી ઉકળ્યા પછી તેમાં ગીલોય, હળદર, આદુ, તુલસી અને ગોળ નાખીને ધીમી આંચ પર રાંધવા રાખો. જો બધી સામગ્રી પાણીમાં સારી રીતે પીગળી જાય અને પાણી અડધું બાકી રહે ત્યારે આ ઉકાળા ને નીચે ઉતરી સારી રીતે ગાળીને ચાની જેમ પીવો.
ગિલોયનો ઉકાળો તાવમાં ખૂબ જ ફાયદાકારક છે. તાવ ઉતારવા અને તાવ આવ્યા પછી શક્તિ મેળવવા માટે ગિલોયનો ઉકાળો પીવો જોઈએ. તાવની બીમારી થવા પર ગિલોયનો ઉકાળો બનાવવા માટે,40 ગ્રામ ગિલોયને સારી રીતે મેશ કરો અને માટીના વાસણમાં 250 મિલી પાણી રાખો.
ત્યાર બાદ વાસણને સારી રીતે ઢાંકી દો અને સવારે આ મિશ્રણને ફિલ્ટર લો અને જેને તાવ આવ્યો હોય તેને પીવડાવો, તેનાથી તાવ તરત જ ઉતરી જશે અને શરીરમાં એનર્જી રહેશે.
ગિલોયનો ઉકાળો દરરોજ માત્ર એક કપ એટલે કે 20 થી 30 મિલી પીવો જોઈએ. જો કોઈ વ્યક્તિ કોઈ રોગથી પીડિત હોય તો તેણે ડોક્ટરની સલાહ લઈને જ ગિલોયનો ઉકાળો પીવો જોઈએ.
આ સાથે સગર્ભા સ્ત્રીઓ અને નવજાત શિશુઓએ પણ ડૉક્ટરની સલાહ લીધા પછી જ ગિલોયનો ઉકાળો લેવો જોઈએ. આ સિવાય જે લોકોને લો બ્લડ પ્રેશરની બીમારી હોય તેમને પણ ગિલોયનો ઉકાળો ન આપવો જોઈએ.
