દોસ્તો મોથાના ઘણા ઔષધીય ગુણો છે, જેનાથી તમે ઘણા પ્રકારની બીમારીઓથી છુટકારો મેળવવામાં મદદ કરે છે. વળી તેનું આયુર્વેદમાં ખાસ મહત્વ છે. મોથાનો ઉપયોગ આયુર્વેદ ચિકિત્સામાં ઔષધિ તરીકે પ્રાચીન સમયથી કરવામાં આવે છે. તમને જણાવી દઈએ કે મોથાની ખેતી કરવામાં આવતી નથી કારણ કે મોથા પોતે જ નીંદણની જેમ પેદા કરે છે અને પછી તેને નાબૂદ કરવું મુશ્કેલ છે.
વાસ્તવમાં મોથા ઘાસની જેમ ઝડપથી ફેલાય છે અને ઘણી વખત તો તે ખેતરોના પાકને પણ સંપૂર્ણપણે નાશ કરે છે. તેથી મોટાભાગના લોકો મોથાને નકામું માનતા હોય છે પરંતુ શું તમે જાણો છો, ખેતરના પાકને નષ્ટ કરનાર મોથા એક ઔષધી પણ છે, જે ઘણા સ્વાસ્થ્ય લાભો આપવામાં મદદગાર છે.
વાસ્તવમાં મોથામાં રહેલા ઔષધીય ગુણો શરીરને અનેક શારીરિક રોગોથી બચાવે છે અને બીમારીના તબક્કામાં રોગના લક્ષણોને ઓછા કરીને શરીરને સ્વસ્થ રાખવામાં મદદરૂપ થાય છે. આવી સ્થિતિમાં આજના આ લેખમાં અમે તમને મોથા ના ફાયદાઓ વિશે વાત કરવા જઈ રહ્યા છીએ.
મોથાનો ઉકાળો પીવો સોજો અને દુખાવો ઘટાડવા માટે ફાયદાકારક છે કારણ કે મોથામાં બળતરા વિરોધી અને પીડા રાહત ગુણધર્મો છે, જે શારીરિક પીડા અને સોજો ઘટાડવામાં મદદરૂપ છે. આ સિવાય મોથાના કંદને પીસીને સાંધા પર લગાડવાથી સાંધાના દુખાવામાં અને આર્થરાઈટિસ વખતે થતા સોજામાં આરામ મળે છે.
મોથાનો ઉપયોગ બાહ્ય ઘા અને ઉઝરડાને મટાડવા માટે ઘરેલું ઉપચાર તરીકે કરી શકાય છે. આ માટે તમારે મોથાને પીસીને પેસ્ટ બનાવવી પડશે અને આ પેસ્ટને બહારની ઈજા અને તેના કારણે થયેલા ઘા પર લગાવો, તેને લગાવવાથી ઘા જલ્દી ઠીક થઈ જાય છે. આ સિવાય મોથાના મૂળને પીસીને વિકૃત, રક્તપિત્ત અને ખંજવાળના રોગમાં લેપ કરવાથી ફાયદો થાય છે.
મોથા પાચન સંબંધી તમામ રોગોને દૂર કરવા માટે સારી દવાનું કામ કરે છે. વાસ્તવમાં મોથામાં જોવા મળતા ઔષધીય ગુણો પાચનમાં સુધારો કરે છે. જે ખોરાકને સારી રીતે પચાવવાનું કામ કરે છે અને પાચનતંત્રને સ્વસ્થ અને મજબૂત રાખવામાં મદદરૂપ થાય છે. આ ઉપરાંત મોથા પેટની અન્ય સમસ્યાઓ જેમ કે મરડો, લોહીવાળા મરડો અને કબજિયાતને દૂર કરવામાં પણ મદદરૂપ છે.
વળી તાવ દરમિયાન મોથા અને પિત્તપાપડાનો ઉપયોગ તાવના લક્ષણોને ઓછો કરવા માટે ફાયદાકારક છે. હકીકતમાં ટેબલ 10-20 મિલીનો ઉકાળો લેવાથી તાવ મટે છે. જો તમારે ઉકાળો બનાવવો ન હોય તો આ તમામ પદાર્થોને બારીક પીસેલા પાણીમાં નાખીને આખી રાત પલાળી રાખો અને સવારે આ પાણીને ગાળીને તેનું સેવન કરો.
સગર્ભા સ્ત્રી એટલે કે તાજેતરમાં બાળકને જન્મ આપનાર મહિલા માટે પણ મોથાનું સેવન ફાયદાકારક હોઈ શકે છે. વાસ્તવમાં એક સંશોધન મુજબ મોથામાં રહેલા ઔષધીય ગુણો સ્તનના વિકારને દૂર કરવામાં મદદરૂપ છે. આ સિવાય મોથાનો ઉપયોગ આયુર્વેદ ચિકિત્સામાં સ્તન વધારવા માટે પણ થાય છે.
જો તમે પેટના કીડાથી પરેશાન છો તો તમારે મોથાનું સેવન કરવું જોઈએ. વાસ્તવમાં આયુર્વેદ અનુસાર મોથામાં એન્ટિલેમિન્ટિક ગુણ હોય છે, જે પેટના કીડાઓને નાશ કરે છે. જે પેટના કીડાઓને દૂર કરવામાં મદદરૂપ છે. આ સિવાય મોથાના પાવડરમાં મધ ભેળવીને પીવાથી કફ વધવાથી થતી ઉલટી પણ બંધ થઈ જાય છે.
મોથાનો ઉપયોગ માસિક ધર્મની સમસ્યા જેવી કે ડિસમેનોરિયા એટલે કે માસિક સ્રાવ દરમિયાન ગર્ભાશયમાં અસહ્ય દુખાવો ધરાવતી સ્ત્રીઓ માટે પણ થાય છે. વાસ્તવમાં મોથામાં એમેનોગોગ જોવા મળે છે, જે માસિક અનિયમિતતાને સુધારવામાં મદદ કરે છે અને માસિક સ્રાવ દરમિયાન થતી તમામ સમસ્યાઓને ઘટાડવામાં મદદરૂપ થાય છે.
મોથાના ઔષધીય ગુણો આંખના સ્વાસ્થ્ય માટે ફાયદાકારક છે. તેથી મોથાને પીસીને તેના રસના એકથી બે ટીપાં આંખોમાં નાખવાથી આંખોની રોશની તો વધે જ છે સાથે સાથે વૃદ્ધાવસ્થામાં થતી આંખની અન્ય સમસ્યાઓ પણ અટકે છે.
